Камил ФАЗЛЫЙ. Өсәнгә төшә томан. Лирик шигырьләр

ӨСӘНГӘ ТӨШӘ ТОМАН

Көн сүрелгәч, нурлы кояш

Таулар артына чумгач,

Үзәннәргә эңгер төшеп,

Тургай моңнары тынгач,

Әллә инде шомыртларның

Хуш исле назын тоеп,

Кыңгыраулы чәчкәләргә

Бөрчек сипкелен коеп,

Кочып алды ал чагылын

Өсәннең куе томан,

Һични күрмим, гүя күзне

Ниндидер сихер буган.

 

Кемне көтә, әй бу томан,

Уйсулыкларга тулып?

Томан түгел, хәл алырга

Төшкән бер зәңгәр болыт.

 

Камышлы су нигә әле

Кайнар сагышка талган?

Яр буенда зәңгәр болыт

Йөрәгенә ут салган.

 

Беләм: хисләр ташар ярсып

Иртәнге нурга кадәр.

...Зәңгәр томан булыр идем,

Өсәнем булсаң әгәр.

 

САЛ ӘЛЕ, СЫЛУ, ЯУЛЫГЫҢ

Сал  әле, сылу, яулыгың,

Пешкән алма йөзләрең.

Гәүһәр йолдызлардан болай

Балкып янган күзләрең.

 

Сал әле, сылу, яулыгың,

Ансыз сиңа килешә.

Чәчләреңне тибрәтәм дип,

Җилфер-җилфер җил исә.

 

Сал әле, сылу, яулыгың,

Әбекәйләр ябынсын.

Егетләрнең йөрәгендә

Кызу ялкын кабынсын.

 

Сал әле, сылу, яулыгың,

Көн чәчкәсе шикелле.

Чәчкә таҗын ачса – гүзәл,

Син – яулыксыз сөйкемле.

 

ИСТӘ ТОТА БЕЗНЕ ӘНИЛӘР

Истә тота безне әниләр:

Яшәсәк тә ерак-еракта,

Көн дә хатлар килә бу якка,

Кочак-кочак бәхет телиләр.

Истә тота безне әниләр.

 

Кышкы кичтә оек бәйлиләр –

Нәни кызым кисен, янәсе

(Нәни кызы – бала әннәсе).

Куансыннар, диеп, әниләр

Кич утырып оек бәйлиләр.

 

Истә тота безне әниләр:

Кайгысында, сагыш, моңында

Уйлый алар безнең турыда.

Онытабыз – үпкәләмиләр,

Истә тота безне әниләр...

 

ЭЗЛИМ

Әллә ниләр уйлап куйма, сылу,

Алма кебек пеште йөзләрең.

Күзләреңә кереп эзлим мин тик

Әнкәемнең зәңгәр күзләрен.

 

Зәңгәр күккә, нурлы кояшыма

Рәхмәт әйтеп бетми сүзләрем.

Күрмәкчемен кояш нурларында

Әнкәемнең нурлы күзләрен.

 

Сукмак буйлап, әнкәемне уйлап,

Эзләп киләм әнкәй эзләрен.

Зәңгәр күлдәй зәңгәр чәчкәләрдән

Табалмыйм һич зәңгәр күзләрен.

 

Саргаямын сары сагышлардан,

Кем дәвалар сагыш ярасын?

Табалмыймын Җиһан киңлегеннән

Әнкәемнең назлы карашын.

 

Кошлар киткән якка, кайткан якка –

Кайсы тарафларга бакмадым.

Әнкәй карашыдай иң сөйкемле,

Иң кадерле караш тапмадым.

 

Зәңгәр күлмәгедәй зәңгәр күзләр...

Йөрәгемдә, әнкәй, син генә.

Зәңгәр күзләреңнең күз карасы

Тик мин генә идем, мин генә...

 

ХУШ БУЛЫГЫЗ, КИЕК КАЗЛАР!

Көз килде, дип хәбәр салды

Җил, тәрәзәне кагып.

Киек казлар күтәрелде

Күлләрдән куәт алып.

 

Ак каеннар аллы-гөлле

Тәңкәләрен сиптеләр.

Аерылышу авыр, диеп,

Күз яшьләрен түктеләр.

 

Хуш булыгыз, әй сез, казлар,

Киләсе язга кадәр!

Аерылмас та идем сездән,

Канатым булса әгәр.

 

ЛӘЙСӘН

Балаларыңның баласы

Балаңнан да сөйкемле.

Онык кайтты сөендереп,

Ләйсән яңгыр шикелле.

 

Кечкенә генә әле ул,

Нәни генә куллары.

Алларында балкып ята

Якты гомер юллары.

 

Чибәрләрнең иң чибәре,

Ни генә дип әйтсәң дә.

Бөтенебезнең карашы

Оныккаем Ләйсәндә.

 

Йөгереп килә каршыга,

Кочакларга иткәндәй.

...Янә китте оныккаем,

Ләйсән яңгыр үткәндәй.

 

* * *

Болын өстен яулап алып,

Тузганаклар серләшә.

Язгы кояшка сөенеп,

Сабыйлардай гөрләшә.

 

Арада бигрәк шаяннар

Алтын чәчле кызлары.

Дәрт уйный йөрәкләрендә,

Дөрли сөю кузлары.

 

Тиздән туй күлмәген киеп,

Сөйгәннәрен көтәрләр.

Сөйгәннәре – җил-егетләр,

Ерак алып китәрләр...

Камил Фазлый (Камил Нәҗми улы Фазлетдинов) 1949 елның 15 февралендә Башкортстанның Бәләбәй районы Тузлыкуш авылында хезмәткәр гаиләсендә туа. Биредә урта белем алганнан соң, Байморза сигезьеллык мәктәбендә балалар укыта. Бәләбәй каласында эчке эшләр бүлегендә милиционер булып эшли, Совет Армиясендә хезмәт итә.

 1970-1975 елларда Башкорт дәүләт университеты филология факультетының татар-урыс бүлеген тәмамлый. 1975 елдан алып 2011елга кадәр туган авылында балалар укыта, унбер ел мәктәп директоры булып эшли. Хәзерге көндә хаклы ялда.

Камил Фазлый – Башкортстанның мәгариф алдынгысы (1994), атказанган укытучы (2005). 2006 елда «Русиянең иң яхшы укытучылары» конкурсында җиңү яулап, Русия Президенты премиясенә лаек булды. Бәләбәй районының шәрәфле гражданины (2017).

Авторның «Тырыш пионер» дип аталган тәүге шигыре, җиденче сыйныфта укыганда, «Башкортостан пионеры» газетасында дөнья күрә (1963). Озак еллар сатира һәм юмор өлкәсендә эшли. Поэзия һәм проза жанрында иҗат итә. Шигырь, поэмаларын да, хикәя, повестьларын да сурәтле, халыкчан тел белән яза. Көтелмәгән чагыштырулар кулланып, комик ситуацияләр тудырып, укучыны көлдереп, автор күтәргән проблемалар турында уйланырга мәҗбүр итә. Камил Фазлыйның әсәрләрендәге образлар көлкеле генә түгел, гыйбрәтле дә.

Шагыйрь – Башкортстанның Ф.Кәрим исемендәге әдәби премия лауреаты (2000), Россия Федерациясе Журналистлар берлеге әгъзасы (2005).

Камил Фазлый – 1997 елдан Башкортстан (Русия) Язучылар берлеге әгъзасы.

Фото: Илдус ФАЗЛЕТДИНОВның шәхси архивыннан.